پیش بینی ثبت گرمترین دوره تاریخی زمین در سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۹
به گزارش راهبرد معاصر؛ محمدرضا کاویان‌پور با اشاره به اینکه روند‌های اقلیمی در ایران نگران‌کننده است، گفت: مطالعات ما نشان می‌دهد که در سال‌های آینده کشور با افزایش چند درجه‌ای دما رو‌به‌رو خواهد شد. این موضوع را باید در دو سطح دید؛ یکی نوسانات اقلیمی سالانه و دیگری روند بلندمدت. اگر این دو را از هم تفکیک نکنیم، در تحلیل‌ها دچار خطا می‌شویم.
وی افزود: ممکن است در یک سال شاهد خنکی نسبی باشیم و سال دیگر گرمای بیشتر، اما آنچه اهمیت دارد روند کلی است که به وضوح نشان‌دهنده افزایش دماست. مثلاً ممکن است تابستان بسیار گرمی داشته باشیم ولی زمستانی خنک و در نتیجه میانگین سالانه تغییر زیادی نکند، اما دمای حدی تابستان اثرات مخرب خود را بر بدن، کشاورزی و منابع آبی می‌گذارد.
کاویان‌پور با اشاره به پیش‌بینی‌های جهانی گفت: بر اساس اعلام بسیاری از محققان حوزه هواشناسی، سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۹ به احتمال زیاد گرمترین دوره تاریخی زمین خواهد بود، حتی گرم‌تر از رکورد‌هایی که در سال گذشته ثبت شد. در این بازه، اگرچه ممکن است یکی دو سال نوسان داشته باشیم، اما روند کلی، افزایش دماست.
وی تأکید کرد: برخی تصور می‌کنند با یک بارندگی یا خنکی مقطعی شرایط اقلیمی بهبود یافته است، در حالی که روند اقلیمی از این نوسانات تأثیر نمی‌پذیرد. طبق مطالعات ما و گزارش‌های IPCC، کشور در آینده نزدیک با افزایش دما، کاهش بارش و افزایش دما‌های حدی رو‌به‌رو خواهد شد.
رئیس مؤسسه تحقیقات آب همچنین گفت: ما در حال ورود به دوره‌ای هستیم که در آن با پدیده‌های حدی طرف خواهیم بود؛ از یک‌سو بارش‌های سیل‌آسا و از سوی دیگر دوره‌های طولانی خشکسالی. این وضعیت در بسیاری از نقاط جهان نیز دیده می‌شود؛ به عنوان مثال سیلاب‌های اخیر در آمریکا، اروپا، پاکستان، هند و افغانستان نشان می‌دهد که شدت و فراوانی رخداد‌های حدی افزایش یافته است.
وی ادامه داد: مطالعات ما تا افق ۲۰۵۰ حاکی از افزایش دما، کاهش بارش، افزایش تعداد روز‌های گرم و افزایش شدت سیلاب‌ها و خشکسالی‌هاست. این روند بسته به سیاست‌های کشور‌های مختلف و تغییر در میزان تولید گاز‌های گلخانه‌ای ممکن است با شدت یا ضعف همراه باشد.
کاویان‌پور با تأکید بر اهمیت پیش‌بینی و آمادگی برای مقابله با این شرایط افزود: برای عبور از شرایط سخت اقلیمی بدون خسارت، نیاز به پیش‌بینی، آینده‌نگری، آماده‌سازی، مقاوم‌سازی و انعطاف‌پذیری داریم. این مفاهیم عمدتاً در حوزه علوم انسانی مطرح می‌شوند، اما در مدیریت منابع آب و اقلیم نیز کاملاً کاربردی هستند.
وی در ادامه به موضوع گرد و غبار اشاره کرد و گفت: در گذشته تمرکز ما بیشتر بر منشأ خارجی گرد و غبار مانند عراق، عربستان و سوریه بود. اما هم‌اکنون منشأ‌های داخلی اهمیت بیشتری یافته‌اند. خشک شدن تالاب‌ها، تبدیل اراضی طبیعی به کشاورزی و عدم بازگشت بارش به این اراضی باعث شده‌اند که منشأ‌های داخلی گرد و غبار در کشور شکل بگیرند.
او خاطرنشان کرد: در گذشته حتی سامانه‌های گرد و غباری داشتیم که از عربستان حرکت می‌کردند، وارد عراق می‌شدند، از ایران عبور کرده و به ترکمنستان می‌رسیدند. این ذرات ریز می‌توانند با جریان‌های بالادستی صد‌ها کیلومتر حرکت کنند.
کاویان‌پور تأکید کرد: در شرایط فعلی، نباید منتظر ماند تا گرد و غبار شهر را در بربگیرد و بعد به فکر راه‌حل بیفتیم. منشأ‌های داخلی باید شناسایی و تثبیت شوند. برخی از این منشأ‌ها مانند منطقه صالحیه در اطراف تهران شناخته‌شده هستند.
وی در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به وضعیت دمایی روز‌های آینده گفت: بر اساس داده‌های ما و اطلاعات سازمان هواشناسی، مناطقی مانند غرب کشور، کرمان، یزد و شمال‌غرب با افزایش دمای ۴ تا ۵ درجه‌ای رو‌به‌رو خواهند شد. سایر مناطق نیز افزایش دمایی بین ۱ تا ۴ درجه خواهند داشت.
کاویان‌پور در پایان توصیه کرد: مردم باید خود را برای استفاده بهینه از آب، انرژی و برق آماده کنند تا کشور با مشکل مواجه نشود. / تسنیم